روشنایی اضطراری

- مقررات و اصول طراحی سیستم چراغ های اضطراری

 

علامت گذاری راه های خروجی

  • به منظور هدایت صحیح افراد، خروجی های مختلف ساختمان باید توسط علائم و تابلو ها کامل واضح و آشکار گردند تا مردم بدانند راه هایی غیر از راهی که از آن وارد شده اند نیز برای خروج وجود دارد.

  • باید از روشن شدن چراغ ها و علائم نورانی نصب شده بر فراز درب های خروج به محض اعلام خطر اطمینان حاصل شود.

  • اگر امکان قرار دادن علامت نورانی بر فراز درب وجود ندارد، باید در محلی که به وضوح قابل رویت بوده و کمتر امکان کثیف و یا پنهان شدن در پشت موانع را دارد نصب گردد.

  • اگر خروجی در معرض دید نباشد و یا کسی را که در حال گریختن است دچار تردید نماید نصب علائم مکمل خروج اضطراری به همراه جهت نماها به تعداد لازم و در مکان های مناسب در طول مسیر خروج الزامی است.

  • علائم نورانی خروج باید دارای نورپردازی داخلی و دارای حروف سفید رنگ بر اساس ضخامت قلم حداقل ۲۰ میلیمتر بر روی زمینه شفاف سبز رنگ، حاوی کلمات”خروج اضطراری” یا “راه پله اضطراری” باشند و در نزدیکی درب یا پنجره ای که به خروجی اضطراری هدایت می شوند نصب گردند.

  • در صورتی که از همه نقاط خروجی، علامت خروج اضطراری دیده نشود، باید علائم نورانی دیگری به صورت جهت نما، با نور پردازی داخلی یا خارجی با حروف سفید بر اساس ضخامت قلم حداقل ۱۰ میلیمتر بر زمینه سبز در راهرو ها یا گذرگاه ها نصب شود.

  • در راه پله ها چراغ های اضطراری باید در داخل محوطه پلکان و متصل به سیستم برق اضطراری باشند و حداقل یک چراغ سفید رنگ در هر پاگرد طبقه و یک علامت نورانی خروج اضطراری از داخل نور پردازی شده بر روی درب خروج، راهنما به سمت خارج یا خیابان نصب شود، ضمنا باید چراغ سفید رنگ دیگری نیز در پاگرد وسط طبقات (که میتواند متصل به سیستم برق اضطراری نباشد) قرار داشته باشد.

  • روشنایی چراغ های اضطراری راه پله ها نباید از ۴۰ وات کمتر باشد. چراغ های کنار هر پله می تواند ۱۰ وات باشد سایر چراغ های اضطراری نباید ضعیف تر از ۲۵ وات باشند.

  • در هر تغییر مسیر راهرو ها و گذرگاه های خروج یا تقاطع آن ها با راهرو های عمومی، پله ها، باید یک چراغ سفید متصل به سیستم برق اضطراری نصب گردد.

  • این چراغ باید در بالای هر علامت راهنما، هر درگاهی و راه فرار از حریق در بیرون ساختمان نیز نصب شود، مگر در صورتی که مسئول آن، نورپردازی موجود خیابان را برای روشنایی آن کافی بداند.

  • هر راهرو عمومی، گذرگاه خروج اضطراری و راه فرار از حریق، باید حداقل یک چراغ اضراری سفید رنگ برای هر ۲۴ متر طول راهرو یا بخش های وابسته آن، داشته باشد و باید روشنایی عمومی که به سیستم چراغ های اضطراری متصل نمیگردد، تکمیل کننده آن باشد. در صورتی که تعداد چراغ ها از یک چراغ اضطراری و یک چراغ عادی کمتر نباشد می توان از چراغ اضطراری برای تامین نور عمومی نیز استفاده کرد.

  • علامت نورانی خروج اضطراری باید در محل خروج ها، یا محل قرارگیری خروجی های حریق در راهروهای عمومی نصب گردد، مگر در مواردی که آن خروجی ها محل اتصال به اتاق یا فضاهای دیگری باشد که دارای اتصال مستقیم به راهرو هستند.

  • علامت نورانی خروج اضطراری باید در محل همه در درب ها و پنجره هایی که بعنوان خروج به راه پله، سطوح شیبدار، خروجی های افقی راهرو ها، پلکان های خارجی یا گذرگاه ها استفاده می شوند تعبیه شود. در شرایط خاصی که مسئول آن به خاطر عدم استفاده از کاربردی در ساعت شب اجازه می دهد (مثل بانک ها یا کاربری های عادی دیگر) این علائم تصویری می تواند فاقد روشنایی داخلی باشند.

  • تمام دسترسی های خروج باید با علامت های تایید شده که سمت و جهت دستیابی به خروج را با پلکان نشان می دهد مشخص شوند، مگر آن که خروج و مسیر دسترسی به آن به آسانی و فوریت، قابل دیدن باشد. تعداد و موقعیت های علائم باید به گونه ای انتخاب شود که فاصله هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیکترین علامت قابل مشاهده از ۳۰ متر بیشتر نشود.

  • تمام خروجی های هر بنا، به استثناء درب های اصلی واقع در جداره های بیرونی، باید با علامت های تایید شده مشخص شوند. علامت هر خروجی باید در موقعیتی نصب شود که از تمام جهات دسترسی به آن خروجی به آسانی دیده شود.

  • علائم خروجی باید موقعیتی مناسب و رنگ و طرحی متضاد با تزئینات و نازک کاری های داخلی و سایر علائم و نشانه ها داشته باشند تا با آسانی دیده شوند. هیچ نوع تزئینات، مبلمان، تجهیزات و تاسیسات نباید مانع دیده شدن علائم خروج شود. همچنین استفاده از انواع نورپردازی، نمایش تصویر و یا چیزی که روشنایی آن بیشتر از روشنایی علائم خروج بوده یا در مسیر رویت علائم خروج توجه را به فرد جلب کند، مجاز نخواهد بود.

  • علائم خروج باید ساده و قابل فهم برای همگان بوده و کلمه “خروج” را بطور ساده خوانا و آشکار نشان دهند.

  • هر راه عبور یا راه پله ای که خروجی نبوده و به دسترس خروجی نیز منجر نمی شود، اما به دلیل موقعیت خود ممکن است با یک خروجی یا دسترس خروجی اشتباه گرفته شود، باید با علامتی تایید شده که عبارت “خروج نیست” بر آن نوشته شده، مشخص گردد.

  • علائم خروج باید به وسیله یک منبع نور قابل اطمینان، از روشنایی مناسب برخوردار باشد. علائم خروج می تواند از درون روشن یا از بیرون نورپردازی شوند. اما در همه حال و در هریک از دو حالت روشنایی عادی و اضطراری بنا باید به خوبی دیده شوند.

  • شدت روشنایی علائم چه از بیرون و چه از داخل نور پردازی می شوند نباید کمتر از از ۵۴ لوکس باشد.

  • در تمام مواردی که در این مقررات، پیوستگی روشنایی راه های خروج تصریح شده، علائم خروج باید به طور پیوسته روشن باشند، مگر در مواردی که همزمان با فعال شدن شبکه حریق، روشنایی علائم خروج بصورت چشمک زن در می آیند. همچنین در تمام مواردی که در این مقررات، ضرورت استفاده از تسهیلات روشنایی اضطراری اعلام شده، علائم خروج باید به شبکه روشنایی اضطراری متصل باشند.

 

روشنایی راه­ های خروج

  • روشنایی راه­ های خروجی باید به گونه ای طراحی و تنظیم شود که در مواقعی از شبانه روز که بنا مورد تصرف است، روشنایی به طور مداوم و پیوسته برقرار باشد و متصرفان بتوانند راه را به درستی تشخیص داده و مسیر خروج را به راحتی طی کنند.

  • شدت نور خروج نباید کمتر از  ۱۰ لوکس باشد. در تصرف های تجمعی، در حین اجرای تئاتر یا نمایش فیلم و اسلاید، شدت روشنایی کف راه­ های دسترس خروج استثنا میتواند به حداقل ۲ لوکس کاهش داده شود.

  • تعداد و موقعیت منابع روشنایی و طرح نور پردازی باید به گونه ای باشد که با خارج شدن یک چراغ یا منبع روشنایی از مدار، هیچ قسمت از راه خروج در تاریکی فرو نرود.

  • برق مورد نیاز برای روشنایی مسیر های خروج باید از منبع مداوم و مطمئن تامین شود. در مواردی که حفظ تداوم روشنایی مسیر های خروج به تعویض منبع تامین برق بستگی یابد، این تعویض باید پیش بینی شود که وقفه محسوس در روشنایی راه های خروج ایجاد نگردد. چنانچه از ژنراتور های اضطراری استفاده می شود، شبکه باید بطور خودکار عمل نموده و وقفه ایجاد شده در روشنایی ، از ۱۰ ثانیه بیشتر نشود.

  • ژنراتورها برق اضطراری باید بتواند به مدت حداقل ۱/۵ ساعت، شدت روشنایی مقرر شده را تامین کنند. پس از گذشت این زمان، شدت روشنایی می تواند به ۶ لوکس افت کند.

  • سیستم روشنایی اضطراری باید از نوع عملکرد پیوسته یا از نوع عملکرد خودکار بدون واسطه و خود تکرار انتخاب شود.

  • در مواردی که برای روشنایی اضطراری راه­ های خروج، از نیروی باطری کمک گرفته شود، نحوه طراحی سیستم، نوع باطری­ ها و چگونگی شارژ شدن آن ها باید به تایید مقاوم قانونی مسئول برسد.

 

 

منابع:

  • مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان
  • مبحث سوم مقررات ملی ساختمان
  • BS5266
  • EN1838
  • EN50172